การเป็นผู้ถือหุ้นไม่ได้หมายความแค่ความเป็นเจ้าของส่วนหนึ่งของบริษัทเท่านั้น แต่ยังมาพร้อมกับสิทธิผู้ถือหุ้นหลายประการที่สำคัญต่อการปกป้องผลประโยชน์การลงทุน หากคุณไม่เข้าใจสิทธิเหล่านี้ คุณอาจพลาดโอกาสในการได้รับผลตอบแทนเต็มที่ หรือแม้กระทั่งถูกเอาเปรียบโดยไม่รู้ตัว
ในยุคที่ตลาดทุนไทยมีการกำกับดูแลกิจการ (Corporate Governance) ที่เข้มแข็งขึ้น การรู้และใช้สิทธิอย่างชาญฉลาดจึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับนักลงทุนทุกระดับ
สิทธิผู้ถือหุ้นพื้นฐาน 7 ประการตามกฎหมาย
ผู้ถือหุ้นมีสิทธิพื้นฐาน 7 ประการตามพระราชบัญญัติบริษัทมหาชนจำกัด ได้แก่ สิทธิรับเงินปันผล สิทธิออกเสียงในการประชุม สิทธิได้รับข้อมูล สิทธิโอนหุ้น สิทธิซื้อหุ้นเพิ่มทุน สิทธิรับส่วนแบ่งทรัพย์สินเมื่อเลิกกิจการ และสิทธิเข้าร่วมการประชุมผู้ถือหุ้น สิทธิเหล่านี้ได้รับการคุ้มครองโดย สำนักงาน ก.ล.ต. และมีกลไกการบังคับใช้อย่างเป็นระบบ
สิทธิผู้ถือหุ้น 7 ประการที่ต้องรู้รายละเอียด
1. สิทธิรับเงินปันผลและการจ่ายผลตอบแทน
- รายละเอียด: ผู้ถือหุ้นมีสิทธิได้รับส่วนแบ่งกำไรจากการดำเนินงานของบริษัทในรูปแบบเงินปันผลหรือหุ้นปันผล การจ่ายขึ้นอยู่กับผลประกอบการและนโยบายของบริษัท
- วิธีการใช้สิทธิ: ต้องถือหุ้นข้ามวันปิดสมุดผู้ถือหุ้น (Record Date) เพื่อมีสิทธิรับปันผลงวดนั้น วันขึ้นเครื่องหมาย XD (Ex-Dividend) คือวันแรกที่ซื้อหุ้นแล้วไม่ได้สิทธิรับปันผล
- ตัวอย่างเช่น หุ้น PTT ประกาศจ่ายปันผล 1.30 บาท/หุ้น วันปิดสมุดผู้ถือหุ้น 07 มี.ค. 2568 หากถือ 1,000 หุ้น จะได้รับเงินปันผล 1,300 บาท โอนเข้าบัญชีประมาณ 30 วันหลังการประชุมอนุมัติ
2. สิทธิออกเสียงในการประชุมผู้ถือหุ้น
- รายละเอียด: มีสิทธิลงคะแนนเสียงในการตัดสินใจสำคัญของบริษัท เช่น การเลือกกรรมการ การอนุมัติงบการเงิน การจ่ายปันผล การเพิ่มทุน การควบรวมกิจการ
- สัดส่วนการออกเสียง: หุ้นสามัญ 1 หุ้น = 1 เสียง ส่วนหุ้นบุริมสิทธิส่วนใหญ่ไม่มีสิทธิออกเสียง ยกเว้นกรณีที่ส่งผลกระทบต่อสิทธิโดยตรง
- วิธีการใช้สิทธิ: เข้าร่วมประชุมด้วยตนเอง หรือมอบฉันทะให้ผู้อื่น (แนะนำให้มอบฉันทะแก่กรรมการอิสระหากไม่สามารถเข้าร่วมได้)
3. สิทธิได้รับข้อมูลและการเปิดเผยข้อมูล
- รายละเอียด: สิทธิรับทราบข้อมูลสำคัญที่อาจส่งผลต่อราคาหุ้นและการตัดสินใจลงทุน บริษัทจดทะเบียนต้องเปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใสและทันท่วงที
- ข้อมูลที่ต้องได้รับ: งบการเงินรายไตรมาส รายงานประจำปี (56-1 One Report) ข้อมูล Material Information เช่น การเปลี่ยนแปลงผู้บริหาร การทำรายการระหว่างกัน การซื้อขายสินทรัพย์สำคัญ
- ช่องทางรับข้อมูล: เว็บไซต์ SET เว็บไซต์บริษัท แจ้งผ่านโบรกเกอร์ และระบบ ELCID
4. สิทธิโอนหุ้น
- รายละเอียด: สิทธิในการซื้อขายโอนหุ้นได้อย่างอิสระ ภายใต้กฎระเบียบของตลาดหลักทรัพย์ เป็นสิทธิพื้นฐานที่ทำให้หุ้นมีสภาพคล่อง (Liquidity)
- ข้อจำกัด: บางกรณีอาจมีข้อจำกัด เช่น Silent Period สำหรับผู้บริหาร Lock-up Period สำหรับหุ้น IPO หรือข้อจำกัดสำหรับผู้ถือหุ้นต่างชาติในบางบริษัท
- การดำเนินการ: การซื้อขายผ่านระบบ SET จะมีการโอนกรรมสิทธิ์อัตโนมัติภายใน T+2 (วันทำการที่ 2 หลังจากการซื้อขาย)
5. สิทธิซื้อหุ้นเพิ่มทุน (Rights Offering)
- รายละเอียด: เมื่อบริษัทเพิ่มทุน ผู้ถือหุ้นเดิมมีสิทธิซื้อหุ้นใหม่ก่อนใคร ในอัตราส่วนและราคาที่กำหนด เพื่อรักษาสัดส่วนการถือครองเดิม
- ตัวอย่างการคำนวณ: บริษัท ABC ประกาศเพิ่มทุนอัตราส่วน 2:1 ราคา 10 บาท/หุ้น (ราคาตลาด 15 บาท)
- ถือหุ้นเดิม: 1,000 หุ้น
- มีสิทธิซื้อเพิ่ม: 500 หุ้น ในราคา 10 บาท
- ผลประโยชน์: ประหยัดได้ (15-10) x 500 = 2,500 บาท
- วิธีใช้สิทธิ: ต้องแจ้งความจำนงผ่านโบรกเกอร์ภายในกำหนด หากไม่ใช้สิทธิ สามารถขายสิทธิ (Rights) ให้ผู้อื่นได้
6. สิทธิในทรัพย์สินเมื่อเลิกกิจการ
- รายละเอียด: หากบริษัทเลิกกิจการ ผู้ถือหุ้นมีสิทธิได้รับส่วนแบ่งทรัพย์สินคงเหลือ หลังจากชำระหนี้สินและภาระผูกพันทั้งหมดแล้ว
- ลำดับการชำระ:
1.เจ้าหนี้สามัญและเจ้าหนี้มีหลักประกัน
2.ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิ (ได้รับก่อน)
3.ผู้ถือหุ้นสามัญ (ได้รับในลำดับสุดท้าย)
- การคำนวณ: (ทรัพย์สินสุทธิหลังชำระหนี้) ÷ (จำนวนหุ้นทั้งหมด) = จำนวนเงินต่อหุ้นที่จะได้รับ
7. สิทธิเข้าร่วมประชุมผู้ถือหุ้น
- รายละเอียด: สิทธิเข้าร่วมการประชุมผู้ถือหุ้นสามัญประจำปี (AGM) และประชุมวิสามัญ (EGM) เพื่อรับทราบผลการดำเนินงานและร่วมตัดสินใจในเรื่องสำคัญ
- ประเภทการประชุม:
- AGM (การประชุมสามัญผู้ถือหุ้นประจำปี): จัดปีละ 1 ครั้ง ภายใน 4 เดือนหลังสิ้นปีบัญชี
- EGM (การประชุมวิสามัญผู้ถือหุ้น): จัดเมื่อมีเรื่องเร่งด่วนต้องขออนุมัติผู้ถือหุ้น
- วิธีเข้าร่วม: เข้าร่วมด้วยตนเอง มอบฉันทะ หรือเข้าร่วมผ่านระบบออนไลน์ (e-AGM) สำหรับบริษัทที่เปิดให้บริการ
หุ้นบุริมสิทธิคืออะไร?
หุ้นบุริมสิทธิ (Preferred Stock) คือประเภทหุ้นที่ให้สิทธิพิเศษแก่ผู้ถือหุ้นเหนือกว่าผู้ถือหุ้นสามัญ โดยเฉพาะในเรื่องการรับเงินปันผลและการรับส่วนแบ่งทรัพย์สินเมื่อบริษัทเลิกกิจการ แม้จะมี "บุริมสิทธิ" แต่ก็ต้องแลกกับการสูญเสียสิทธิในการออกเสียงลงคะแนนในการประชุมผู้ถือหุ้น
ความแตกต่างระหว่างสิทธิหุ้นสามัญกับหุ้นบุริมสิทธิ
คำแนะนำ: หุ้นสามัญเหมาะกับนักลงทุนที่ต้องการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจและรับผลตอบแทนจากการเติบโต ส่วนหุ้นบุริมสิทธิเหมาะกับนักลงทุนที่ต้องการรายได้สม่ำเสมอและความเสี่ยงต่ำกว่า
FAQ Section - คำถามที่พบบ่อย
Q: ผู้ถือหุ้นจะได้รับเงินปันผลเมื่อไหร่ และจะได้รับหากขายหุ้นก่อนวันปิดสมุดไหม?
A: โดยทั่วไปผู้ถือหุ้นจะได้รับเงินปันผลภายใน 30 วันหลังจากการประชุมผู้ถือหุ้นอนุมัติ เงินจะโอนเข้าบัญชีธนาคารที่ผูกกับบัญชีซื้อขายหลักทรัพย์โดยอัตโนมัติ แต่หากขายหุ้นก่อนวันปิดสมุดผู้ถือหุ้นจะไม่ได้รับเงินปันผล เพราะต้องถือหุ้นข้ามวันปิดสมุดผู้ถือหุ้นจึงจะมีสิทธิ
Q: สิทธิซื้อหุ้นเพิ่มทุนสามารถขายให้ผู้อื่นได้ไหม?
A: ได้ หากไม่ต้องการใช้สิทธิซื้อหุ้นเพิ่มทุน สามารถขายสิทธิ (Rights) ในตลาดหลักทรัพย์ให้กับผู้ที่สนใจได้ ราคาของสิทธิจะขึ้นอยู่กับความแตกต่างระหว่างราคาตลาดกับราคาการใช้สิทธิ
การเป็นผู้ถือหุ้นที่ชาญฉลาดต้องรู้และใช้สิทธิผู้ถือหุ้นอย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นการรับเงินปันผล การเข้าร่วมการประชุมผู้ถือหุ้น การออกเสียงลงคะแนน หรือการติดตามข้อมูล Corporate Action การมีเครื่องมือและระบบที่ช่วยติดตามสิทธิประโยชน์เหล่านี้จะทำให้การลงทุนของคุณได้รับผลตอบแทนเต็มศักยภาพ พร้อมทั้งได้รับการคุ้มครองตามมาตรฐานสากล การเข้าใจความแตกต่างระหว่างหุ้นสามัญและหุ้นบุริมสิทธิจะช่วยให้คุณเลือกลงทุนได้เหมาะสมกับเป้าหมายและระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้
การลงทุนหุ้นไม่ใช่แค่การซื้อมาเก็งกำไร แต่เป็นการเป็นเจ้าของส่วนหนึ่งของธุรกิจที่มาพร้อมสิทธิและผลประโยชน์มากมาย การมีพันธมิตรที่เชื่อถือได้คอยดูแลและแนะนำเรื่องสิทธิผู้ถือหุ้นจึงเป็นสิ่งสำคัญ
Yuanta Securities Thailand พร้อมเป็นพันธมิตรในการลงทุนของคุณด้วยประสบการณ์กว่า 49 ปี ใบอนุญาตจาก ก.ล.ต. และเครื่องมือการลงทุนที่ทันสมัย รวมถึงระบบคุ้มครองนักลงทุนที่เงินของลูกค้าแยกเก็บจากเงินของบริษัท ทีมนักวิเคราะห์ผู้เชี่ยวชาญพร้อมให้คำปรึกษาเรื่องการใช้สิทธิผู้ถือหุ้นอย่างเต็มประสิทธิภาพ ไม่ว่าคุณจะเป็นนักลงทุนมือใหม่หรือมีประสบการณ์ การมีระบบที่ช่วยติดตามและปกป้องสิทธิประโยชน์จะทำให้การลงทุนของคุณมั่นคงและคุ้มค่ามากขึ้น
สนใจเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับสิทธิผู้ถือหุ้นและเครื่องมือการลงทุน เปิดบัญชีได้ที่ https://www.yuanta.co.th/ หรือติดต่อสอบถาม เพื่อเริ่มต้นเส้นทางการลงทุนที่ครอบคลุมการดูแลสิทธิประโยชน์ครบวงจร
